ଆଜି ପବିତ୍ର ବିଶ୍ୱକର୍ମା ପୂଜା : ଶିଳ୍ପ ଓ କାରଖାନା ଜଗତର ମୁଖ୍ୟ ବିନ୍ଧାଣୀଙ୍କ ଜୟନ୍ତୀ
ଆଜିର ଦିନରେ ପୂରା ଦେଶରେ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଜୟନ୍ତୀ ପାଳନ ହେଉଛି । ଏହି ଦିନ ଶିଳ୍ପକାରମାନେ ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କ ପୂଜା କରିଥାନ୍ତି । ସମସ୍ତ ଶିଳ୍ପ ଓ ଶିଳ୍ପୀଙ୍କର କୂଳଦେବତା ହେଉଛନ୍ତି ବିଶ୍ୱକର୍ମା । ପ୍ରତ୍ୟକ ବର୍ଷ ଭାଦ୍ରବ ମାସ କନ୍ୟା ସଂକ୍ରାନ୍ତୀ ଦିନ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କ ପୂଜା କରାଯାଏ । ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ସେ ସୃଷ୍ଟି ସର୍ଜନା କରିଥିଲେ । ସେ ସକଳ ଶିଳ୍ପକଳାର ଜନକ ।
ଚଳିତ ବର୍ଷ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୭ ତାରିଖ ଅର୍ଥାତ୍ ଆଜିର ଦିନରେ ପୂରା ଦେଶରେ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଜୟନ୍ତୀ ପାଳନ ହେଉଛି । ଏହି ଦିନ ଶିଳ୍ପକାରମାନେ ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କ ପୂଜା କରିଥାନ୍ତି । ସମସ୍ତ ଶିଳ୍ପ ଓ ଶିଳ୍ପୀଙ୍କର କୂଳଦେବତା ହେଉଛନ୍ତି ବିଶ୍ୱକର୍ମା । ପ୍ରତ୍ୟକ ବର୍ଷ ଭାଦ୍ରବ ମାସ କନ୍ୟା ସଂକ୍ରାନ୍ତୀ ଦିନ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କ ପୂଜା କରାଯାଏ । ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ସେ ସୃଷ୍ଟି ସର୍ଜନା କରିଥିଲେ । ସେ ସକଳ ଶିଳ୍ପକଳାର ଜନକ । ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ମନ୍ଦିର, ଦେବତାମାନଙ୍କର ପ୍ରସାଦ ଓ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ବିଶ୍ୱକର୍ମା । ମାନ୍ୟତା ଅନୁସାରେ ଦୁନିଆର ପ୍ରଥମ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମା । ବିଶେଷ କରି ଶିଳ୍ପ କାରଖାନା ମାନଙ୍କରେ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କର ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ । ପୂଜା କରିବା ଦ୍ୱାରା ବ୍ୟବସାୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲାଭ ମିଳିଥାଏ । ଧନ ସମ୍ପତ୍ତିର ଅଭାବ ମଧ୍ୟ ରହିନଥାଏ ।
ବିଶ୍ୱକର୍ମା ପୂଜା ପଦ୍ଧତି :
ଧାର୍ମିକ ଗ୍ରନ୍ଥ ଅନୁସାରେ ଏହି ପବିତ୍ର ଦିନ ଭକ୍ତମାନେ ସକାଳୁ ଶୀଘ୍ର ଉଠି ସ୍ନାନ କରି, ସଫା ପୋଷାକ ପିନ୍ଧି ପୂଜା ସ୍ଥାନ ସଫା କରିବା ଉଚିତ୍ । ଏହାପରେ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କୁ ପୂଜାପାଠ ସ୍ଥାନରେ ବିଧି ଅନୁଯାୟୀ ଉପାସନା କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିଜ୍ଞା ନିଅନ୍ତୁ । ହଳଦିଆ ରଙ୍ଗର କପଡାରେ ପୂଜା ଆସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରନ୍ତୁ । ଏବେ ଏଥିରେ ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କ ପ୍ରତିମା ସ୍ଥାପନ କରି ପୂଜା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତୁ ହଳଦିଆ କିମ୍ବା ଧଳା ରଙ୍ଗର ଫୁଲମାଳ ଭଗବାନଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରନ୍ତୁ । ଦୀପ-ଧୂପ ଜଳାନ୍ତୁ । ସେହିପରି ବିଭିନ୍ନ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଏବଂ ମେସିନ୍ ପୂଜା କରିବା ପାଇଁ ଭୁଲନ୍ତୁ ନାହିଁ । ଶେଷରେ ପୁଷ୍ପାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରି ପୂଜା ଶେଷ କରନ୍ତୁ ।
ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କ ସହ ଜଡିତ କିଛି ତଥ୍ୟ
୧. ବିଷ୍ଣୁ ପୁରାଣଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଦେବତାମାନଙ୍କର କାଠ କାରିଗର ଭାବରେ ପରିଗଣିତ ହୁଅନ୍ତି। ପୁରାଣରେ ‘କାଠରଶିଳ୍ପୀ’ ଶବ୍ଦ ଅର୍ଥାତ୍ କାଠ କାମ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଛି।
୨. ବାସ୍ତୁଦେବ ଅଙ୍ଗିରାସୀ ନାମକ ଏକ ଝିଅ ସହିତ ବିବାହ କରିଥିଲେ, ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ। ଵାସ୍ତୁଦେବ ବ୍ରହ୍ମା ଧର୍ମଙ୍କ ପୁତ୍ର ପୁତ୍ର ଅଟନ୍ତି।
୩. ଭଗବାନ ବ୍ରହ୍ମା ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କୁ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ସ୍ଥପତି ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ। ସେ ସ୍ୱର୍ଗ ଲୋକ, ଇନ୍ଦ୍ରପୁରୀ, ଦ୍ୱାରକା ନାଗରୀ, ସୋନ କି ଲଙ୍କା, ସୁଦାମାପୁରୀ ପରି ଅନେକ ସହର ଏବଂ ସ୍ଥାନ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ।
୪. ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଯମରାଜଙ୍କ କାଳଦଣ୍ଡ, ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ସୁଦର୍ଶନ ଚକ୍ର, ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ତ୍ରିଶୂଲ, ପୁଷ୍ପ ବିମାନ ସମେତ ଅନେକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଏବଂ ଯନ୍ତ୍ର ତିଆରି କରିଥିଲେ।
୫. ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ମଧ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ର, ଉପକରଣ, ଯନ୍ତ୍ରର ଦେବତା ଭାବରେ ପରିଗଣିତ ହୁଅନ୍ତି। ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ସୃଷ୍ଟିରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ସମସ୍ତ ଜିନିଷର ମୂଳ ହେଉଛି ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମା।
୬. ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ଯେ ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ପ୍ରଥମେ ଏହି ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ମାନଚିତ୍ର ତିଆରି କରିଥିଲେ।
୭. ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଜୀଙ୍କର ପାଞ୍ଚଟି ଅବତାର ଅଛି। ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ବିରାଟ ବିଶ୍ୱକର୍ମା, ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ବିଶ୍ୱକର୍ମା, ଅଙ୍ଗୀରଭାନ୍ସି ବିଶ୍ୱକର୍ମା, ସୁଦର୍ଶନ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଏବଂ ଭ୍ରୁଗୁଣଶି ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଅଛନ୍ତି।
୮. ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କର ପାଞ୍ଚ ପୁତ୍ର ମନୁ, ମାୟା, ତସ୍ତା, ଶିଳ୍ପୀ ଏବଂ ଡାଏଭାଗିଆ ଅଛନ୍ତି। ଏହି ତିନି ପୁଅଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଜୟ, ବିଜୟ ଏବଂ ସିଦ୍ଧାର୍ଥଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି। ସମସ୍ତେ ଶିଳ୍ପୀଶାସ୍ତ୍ର ଏବଂ ବାସ୍ତୁଶାସ୍ତ୍ରର ପଣ୍ଡିତ ଥିଲେ।
